Sahte veya Muhteviyatı İtibariyle Yanıltıcı Belge Kullanma/Düzenleme İncelemelerine İlişki Yönerge Yürürlüğe Girdi

Sayı: 2015/1

Konu: Sahte veya Muhteviyatı İtibariyle Yanıltıcı Belge Kullanma/Düzenleme İncelemelerine İlişki Yönerge Yürürlüğe Girdi

Maliye Bakanı’nın 20.02.2015 tarihli oluru ile Vergi Denetim Kurulu Başkanlığınca hazırlanan “Sahte veya Muhteviyatı İtibariyle Yanıltıcı Belge Düzenleme ve Kullanmaya Yönelik İncelemelerde Uyulacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönerge” yürürlüğe girmiştir.

Söz konusu Yönerge ile vergi incelemelerinde sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenleme/kullanma incelemelerinde birlik sağlanması hedeflenerek yapılan vergi incelemeleri sonrası düzenlenecek raporlarda yer alması gereken hususlara ilişkin usul ve esaslar belirtilmiştir. Bu çerçevede yönerge ile birlikte sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenleme/kullanma fiillerine ilişkin somut tespitlere dayanmadan rapor yazılmasının önüne geçilmiş olacaktır.Yönergenin 6’ncı maddesinde sahte belge düzenlenmesine ilişkin vergi tekniği raporlarının şekli ve içeriğine ilişkin usul ve esaslar yer almakta olup, sahte belge düzenleme tespiti yapılırken birçok unsur dikkate alınarak, somut tespitlerle olayın gerçek mahiyetinin ortaya konulması amaçlanmıştır.

Yönergenin 6’ncı maddesinin birinci fıkrasının (4) numaralı bendinde Vergi Tekniği Raporunun “Yapılan İnceleme ve Tespitler” bölümünde yer alması gereken husus ve bilgiler 20 alt bent halinde sayılmıştır. Buna göre;
– (i) alt bendinde mal/hizmet alış ve satışlarına ilişkin tespit edilebilen posta idaresi, banka ve benzeri kurumlar aracılığıyla veya elden yapılan ödeme ve tahsilatlara ilişkin bilgiler Raporda yer alması gereken unsurlar arasında sayılmıştır. Böylece yapılan tahsilat ve ödemelerin göz ardı edilmesi mümkün olmayacaktır.
– (k) alt bendinde, sahte belge düzenleme raporlarında mal/hizmet alışlarına ilişkin mükellefe belge düzenleyenlere karşıt tespit yapılarak elde edilen ve inceleme yapılan mükellefin sahte belge ve muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenleyip düzenlemediğine esas teşkil eden bilgi ve belgelerin yer alması gerektiği belirtilmiştir. Burada asıl önemli nokta bendin
devamında karşıt tespit yapılacak mükellef sayısının kullanılan belge tutarının en az %80’ini kapsamasının şart olduğuna ilişkin ibaredir. Örneğin 1.000.000 TL tutarında mal alımı olan mükellefle ilgili tamamen sahte belge düzenleme raporu yazılması durumunda vergi inceleme elemanının en az 800.000 TL tutarındaki alım ile ilgili olarak karşıt tespitlerde bulunması ve
buna raporunda yer vermesi şarttır. Bu noktada, mal/hizmet alış faturalarının sayısının değil tutarının %80’ini kapsaması gerektiğine dikkat edilmelidir.
– (n) alt bendine göre, sahte belge düzenlemesine ilişkin incelemeler sonrası düzenlenecek raporlarda mükellefin mal/hizmet satış belgesi düzenlediği kişiler nezdinde yapılan karşıt tespitlere de yer verilmelidir. Yapılacak tespitlerin, tarh zamanaşımına 3 aydan az kalan sürede her bir takvim yılı veya hesap dönemine ilişkin olarak en yüksek tutarlı fatura
düzenlenen en az 5 mükellef nezdinde yapılması ve tespit tutanağı eklerinde yer alan belgelerin taraflarca imza edilmiş örneğine yer verilmesi şarttır. Burada dikkat çekici nokta, en az 5 farklı mükellef nezdinde karşıt tespit zorunluluğudur. Şöyle ki, sahte belge düzenlediği gerekçesiyle rapor yazılacak mükellefin satışlarının bilgilerinin aşağıdaki gibi olduğunu kabul edelim.

Mükellef yukarıdaki tablodan görüldüğü üzere ilgili yılda 9 adet fatura düzenlemiştir. Fatura tutarlarına bakıldığında vergi inceleme elemanı A ve B firmaları nezdinde karşıt tespitler yaparak en yüksek tutarlı 5 faturayla ilgili tespitleri yapmış olacaktır. Ancak bent hükmünde en yüksek tutarlı fatura düzenlenen en az 5 mükellef ibaresi yer aldığı için, sahte belge
düzenlemesine ilişkin vergi tekniği raporunda A, B, C, D ve E nezdinde yapılacak karşıt tespitlere yer verilmesi şarttır.
– (p) bendi ile mükellefin/temsilcisinin ileri sürdüğü hususların ve buna ilişkin değerlendirmelerin de raporda yer alması gereken unsurlar arasında sayılmıştır. Buna göre, mükelleflerin inceleme sürecinde ileri sürdüğü her noktanın vergi inceleme elemanı
tarafından Tutanağa alınması ve düzenlenecek raporda bu hususlara ilişkin değerlendirme yapması gerekmektedir.
Yönergede vurgulanması gereken diğer bir husus kısmen sahte belge düzenlemeye yönelik vergi tekniği raporlarının şekline ilişkin 7’nci maddede yer almaktadır. Buna göre, kısmen sahte belge düzenlediği tespit edilen mükellef hakkında düzenlenecek raporda vergi müfettişi ,yönergenin 6’ncı maddesindeki kriterlerin yanında kaydi ve fiili envanter ya da randıman
incelemesi gibi yöntemlerden de yararlanabilecek olup, tespitleri değerlendirirken hangi belgelerin sahte olduğunun düzenleyeceği raporda, oran belirtmesi yapmaksızın, açık ve ayrıntılı olarak net bir şekilde belirtmesi şarttır. Yukarıda bazı bölümlerine yer verilen Yönerge ile sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenlenmesine ilişkin Raporların özellikle somut tespitlere dayanması, Raporlarda olayın gerçek mahiyetinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Söz konusu Yönerge 20.05.2015 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Fazlı ÇİLİNGİR

YMM, Bağımsız Denetçi