Kesinleşmiş Alacaklar, Kesinleşmemiş Veya Dava Safhasında Bulunan Alacaklar, İnceleme Ve Tarhiyat Safhasında Bulunan İşlemler

Sayı: 2016/12

Konu: Kesinleşmiş Alacaklar, Kesinleşmemiş Veya Dava Safhasında Bulunan Alacaklar, İnceleme Ve Tarhiyat Safhasında Bulunan İşlemler.

Kesinleşmiş Alacaklar 

• Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla (bu tarih dahil) ödenmemiş olan ya da ödeme süresi henüz geçmemiş bulunan;

-vergilerin/gümrük vergilerinin ödenmemiş kısmının tamamı ile kanunun yayımlandığı tarihe kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın, bu kanunda belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla ödenmemiş borca bağlı gecikme faizi, gecikme zammı gibi fer’i amme alacakları ile asla bağlı olarak kesilen vergi cezaları ile bu cezalara bağlı gecikme zamlarının tamamının tahsilinden vazgeçilmektedir.
-İhtirazi kayıtla verilen beyannameler üzerinden tahakkuk etmiş vergiler hakkında da yukarıdaki hükümler uygulanacaktır.
-Bir vergi aslına bağlı olmaksızın kesilmiş olan vergi cezaları ile iştirak nedeniyle kesilen vergi cezalarının %50’si ile kanunun yayımlandığı tarihe kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın bu kanunda belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla vergi cezalarının kalan %50’si ile bu cezalara bağlı gecikme zamlarının tamamının tahsilinden vazgeçilmektedir.
-Bu kanunun 1. Maddesinin 1. Fıkrasının b bendi kapsamında olan idari para cezalarının tamamı ile Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın, bu kanunda belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi halinde cezaya bağlı fer’i alacaklarının tamamından vazgeçilmektedir.
-Gümrük vergisi aslına bağlı olmaksızın 5326 sayılı kabahatler kanununun iştirak hükümleri nedeniyle kesilmiş idari para cezalarını %50’sinin kanunda belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla cezaların kalan %50’sinin tahsilinden vazgeçilmektedir.
-Eşyanın gümrüklenmiş değerine bağlı kesilen idari para cezalarının %30 ve varsa gümrük vergileri aslının tamamı ile ile Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın, bu kanunda belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla cezaların kalan %70’i ile alacak asıllarına bağlı fer’i amme alacaklarının tamamının tahsilinden vazgeçilir.

-Bu kanunun kapsadığı dönemlere ilişkin olarak 2016 yılında tahakkuk eden ve kanunun yayımlandığı döneme kadar ödenmemiş olan geçici vergilere bağlı gecikme faizi ve gecikme zamları yerine, kanunun yayımlandığı tarihe kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın ödenmesi suretiyle bu madde hükmünden yararlanılması mümkündür. Bu takdirde, 2016 yılına ilişkin yıllık gelir/kurumlar vergisinin tahakkukunu müteakip ödenecek taksitlerde, vergi aslının ödenmesi şartı aranmaz.
*MTV ve bu vergiye bağlı Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın ait olduğu taşıt için bu kanun hükümlerinin ihlal edilmemiş olması koşuluyla MTV kanununun 13/d hükmü uygulanmaz. 

• Yararlanma şartları; borçluların dava açmamaları, açılmış davalardan vazgeçmeleri ve kanun yollarına başvurmamaları gerekmektedir.

  Kesinleşmemiş Veya Dava Safhasında Bulunan Alacaklar 

Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla ilk derece yargı mercileri nezdinde dava açılmış ya da dava açma süresi henüz geçmemiş olan ikmalen,resen veya idarece yapılmış vergi tarhiyatları ile gümrük vergisi tahakkuklarında,

-vergilerin %50’si ile kanunun yayımlandığı tarihe kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranlarına göre hesaplanacak tutarın tamamen ödenmesi şartıyla vergilen kalan %50’si ile faiz, gecikme faizi, gecikme zammı ve asla bağlı olarak kesilen vergi cezaları/idari para cezaları ile bu cezalara bağlı gecikme zamlarının tamamından vazgeçilmektedir. (*verilen en son kararın bozma ya da kısmen bozma olması durumda bu hüküm uygulanmaktadır.)
-asla bağlı olmaksızın kesilen vergi cezaları ile iştirak nedeniyle kesilen vergi cezaları ile ilgili olarak cezanın %25’inin ödenmesi halinde kalan %75’inin tahsilinden vazgeçilmektedir. 

• Bu kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla,

-İtiraz/istinaf veya temyiz süreleri geçmemiş ya da
-İtiraz ya da temyiz yoluna başvurulmuş ya da
-Karar düzeltme süresi geçmemiş veya
-Karar düzeltme yoluna başvurulmuş olan ikmalen, resen veya idarece yapılmış vergi tarhiyatlarında, bu maddeye göre ödenecek borç asıllarının, Kanun’un yayımlandığı tarih itibarıyla tarhiyatın bulunduğu en son safhadaki tutar esas alınır.

•  Bu kanunun yayımlandığı tarihten önce verilmiş en son karar;

-Terkin ise; ilk tarhiyata esas alınan vergilerin/gümrük vergilerinin %20’si ile kanunun yayımlandığı tarihe kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın tamamen ödenmesi şartıyla, verginin kalan %80’i ile feri alacaklar ile asla bağlı kesilen cezaların tamamının tahsilinden vazgeçilmektedir.
-Vergi aslına bağlı olmaksızın kesilen cezalar %10’u kanunda belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenirse cezaların kalan %90’ının tahsilinden vazgeçilmektedir.
-Tasdik veya tadilen tasdik ise; tasdik edilen vergilerin/gümrük vergilerinin tamamı ile terkin edilen vergilerin/gümrük vergilerinin %20’si ve Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın ödenmesi şartıyla terkin edilen vergilerin/gümrük vergilerinin %80’i ile feri alacaklar ile alacak aslına bağlı olarak kesilen cezaların tamamının tahsilinden vazgeçilmektedir. (*Verilen en son kararın kısmen onama kısmen bozma olması halinde onanan kısım için bu hüküm uygulanmaktadır.)  

• Bu kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla sadece vergi cezalarına/gümrük yükümlülüğüyle ilgili idari para cezalarına ilişkin dava açılmış olması halinde;

-Cezaların, vergilerin/gümrük vergilerinin kanunun yayımlandığı tarihten önce ödenmiş olması veya Kanunda belirtilen süre ve şekilde ödenmesi şartıyla, cezaların tamamı ve bunlara bağlı gecikme zamlarının tahsilinden vazgeçilmektedir.
-Asla bağlı olmaksızın ilk derece yargı mercileri nezdinde dava açılmış ya da dava açma süresi henüz geçmemiş olan ikmalen,resen,idarece yapılmış vergi tarhiyatları ile gümrük vergilerine ilişkin tahakkuklarda tasdik edilen cezanın %25’inin ödenmesi şartıyla kalan %75’in,
-Asla bağlı olmaksızın kesilen vergi cezaları, gümrük vergilerinde terkin edilen cezanın %10’unun ödenmesi şartıyla kalan %90’ın,
– Asla bağlı olmaksızın kesilen vergi cezaları, gümrük vergilerinde tasdik edilen cezanın %50’sinin ödenmesi şartıyla kalan %50’nin, terkin edilen cezanın %10’unun ödenmesi şartıyla kalan %90’ının tahsilinden vazgeçilmektedir.
-Asla bağlı olmaksızın kesilen vergi cezaları, gümrük vergilerinde son kararın BOZMA KARARI olması durumunda cezanın %25’inin ödenmesi şartıyla kalan %75’in,
– Asla bağlı olmaksızın kesilen vergi cezalarına/gümrük yükümlülüğüyle ilgili idari para cezalarına ilişkin verilen son kararın;

1. Bozma kararı olması halinde cezanın %25’inin ödenmesi şartıyla kalan %75’inin,
2.  Kısmen onama kısmen bozma kararı olması halinde onanan kısım için terkin edilen cezanın %10’unun ödenmesi şartıyla kalan %90’ın, tasdik edilen kısım için cezaların %50’sinin ödenmesi şartıyla kalan %50’nin; bozulan kısım için cezaların %25’inin ödenmesi şartıyla kalan %75’inin tahsilinden vazgeçilmektedir.

-Eşyanın gümrüklenmiş değerine bağlı olarak kesilmiş olan idari para cezaları;

1.  İlk derece yargı mercileri nezdinde dava açılmış ya da dava açma süresi henüz geçmemiş olan gümrük vergilerine ilişkin tahakkuklarda cezanın%15’inin ödenmesi halinde kalan %85’in
2. Verilen son kararın terkine ilişkin karar olması halinde vergi cezaları, gümrük vergilerinde terkin edilen cezanın %5’inin ödenmesi şartıyla kalan %95’in,
3. Verilen son kararın tasdik veya tadilen tasdike ilişkin karar olması halinde tasdik edilen cezanın %30’unun ödenmesi şartıyla kalan %70’inin, terkin edilen cezanın %5’inin ödenmesi şartıyla kalan %95’inin,
4.  Verilen son kararın bozma kararı olması halinde cezanın %15’inin ödenmesi şartıyla kalan %85’inin
5.  Verilen son kararın kısmen onama kısmen bozma olması halinde; kısmen onama kararında tasdik edilen cezanın %30’unun ödenmesi halinde kalan%70’in, terkin edilen cezanın %5’inin ödenmesi halinde kalan %95’in , kısmen bozma kararında Bozulan kısmın %15’inin ödenmesi şartıyla kalan %85’inin tahsilinden vazgeçilmektedir.

• Maliye Bakanlığına bağlı tahsil daireleri tarafından takip edilmekte olan amme alacaklarından yıllık gelir veya kurumlar vergileri, gelir (stopaj) vergisi, kurumlar (stopaj) vergisi, katma değer vergisi ve özel tüketim vergisi için bu madde ile kesinleşmiş alacaklar hükmünden yararlanmak üzere başvuruda bulunan mükellefler, taksit ödeme süresince bu veri türleri ile ilgili verilen beyannameler üzerine tahakkuk eden bu vergileri çok zor durum olmaksızın bir takvim yılı içerisinde ikiden fazla vadesinde ödemezlerse ya da eksik öderlerse yapılandırmaya ilişkin haklarını kaybederler.
• Bu madde hükmünden yararlanmak için;

-Cezaların ödenecek kısımlarının bu kanunda belirtilen süre ve şekilde ödenmesi gerekmektedir.

-Madde kapsamına giren alacaklara karşı dava açılmaması, açılmış davalardan vazgeçilmesi ve kanun yolarına başvurulmaması şarttır.

İnceleme Ve Tarhiyat Safhasında Bulunan İşlemler 

• Bu kanunun kapsadığı dönemlere ilişkin olarak, kanunun yayımlandığı tarihten önce başlanıldığı halde tamamlanamamış olan vergi incelemeleri ile takdir, tarh ve tahakkuk işlemlerine, matrah ve vergi artırımına ilişkin hükümler saklı kalmak kaydıyla devam edilir.

-Bu işlemlerin tamamlanmasından sonra; tarh edilen vergilerin %50’si ve kanunun yayımlandığı tarihe kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutar ile bu tarihten sonra ihbarnamenin tebliği üzerine belirlenen dava açma süresinin bitim tarihine kadar hesaplanacak gecikme faizinin tamamının ihbarnamenin tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içerisinde yazılı başvuruda bulunularak, ilk taksit ihbarnamenin tebliğini izleyen aydan başlamak üzere ikişer aylık dönemler halinde 6 eşit taksitte ödenmesi şartıyla, vergi aslının kalan %50’sinin, bu tutara kanunun yayımlandığı tarihe kadar uygulanan gecikme faizinin, vergi aslına bağlı cezaların tamamının tahsilinden vazgeçilmektedir.

– Bu kanunun kapsadığı dönemlere ilişkin olarak iştirak nedeniyle kesilecek vergi ziyaı cezalarında, cezanın %25 inin yukarıda belirtilen süre ve şekilde ödenmesi halinde kalan cezanın %75inin tarhiyatından vazgeçilmektedir.
– Bu kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla, Vergi Usul Kanunu’nun tarhiyat öncesi uzlaşma hükümlerine göre uzlaşma talebinde bulunulmuş fakat uzlaşma günü gelmemiş ya da uzlaşma sağlanamamış olmakla birlikte vergi ve ceza ihbarnameleri mükellefe tebliğ edilmemiş alacaklar için de bu madde hükmü uygulanacaktır. 

• Bu kanunun kapsadığı dönemlere ilişkin olarak bu kanunun yayımlandığı tarihi izleyen ikinci ayın sonuna kadar;

-VUK 371. Md. Yer alan pişmanlık hükümlerine göre tarh ve tahakkuk eden vergilerin tamamı ile bu kanunun yayımlandığı tarihe kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranlarına göre hesaplanacak tutarın tamamının kanunda belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla, pişmanlık zammı ve vergi cezalarının tamamının tahsilinden vazgeçilmektedir.
-VUK 30. Md. 4. Fıkrasına göre kendiliğinden verilen beyannameler üzerinden tarh ve tahakkuk eden vergilerin tamamı ile bu kanunun yayımlandığı tarihe kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranlarına göre hesaplanacak tutarın tamamının kanunda belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla, gecikme faizi ve vergi cezalarının tamamının tahsilinden vazgeçilmektedir.

–Emlak Vergisi bildirimlerine, Gümrük Kanunu ile ilgili diğer kanunlara göre tahakkuku ve tahsili gerektiği halde yükümlü tarafından beyan edilmeyen aykırılıklara, Gelir Vergisi Kanunu’nun 64. maddesinde düzenlenen diğer ücretlere ilişkin düzenlemelere de bu madde kapsamında yer verilmiştir.

*Bu madde hükümlerinden yararlanılabilmek için ödeme başvurusunda bulunulan alacağa ilişkin dava açılmaması şarttır.
*Bu madde uygulamasında incelemeye başlama tarihi, Vergi Usul Kanunu 140. Maddesine göre tayin olunur.
*Bu kanunun kesinleşmemiş veya dava safhasında bulunan alacaklar (madde3) ile bu madde hükümlerinden yararlananlar, VUK uzlaşma, tarhiyat öncesi uzlaşma ve vergi cezalarında indirim , 4458 sayılı kanunun uzlaşma ve 5326 sayılı kanunun peşin ödeme indirimi hükümlerinden yararlanamazlar. 

Fazlı ÇİLİNGİR

YMM, Bağımsız Denetçi