Geri Kazanım Katılım Payı
Sayı: 2020/31
Konu: Geri Kazanım Katılım Payı
Bilindiği üzere,
- 10 Aralık 2018 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 7153 sayılı Kanun’la Çevre Kanunu’na eklenen Ek 11. maddeyle “Geri kazanım katılım payı” mevzuatımıza girmiştir.
- 4 Nisan 2019 tarihli “Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesi Genel Tebliği” ile 2872 sayılı Çevre Kanunu’na ekli 1 sayılı listede yer alan ürünlerden sadece plastik poşetler için ödenecek geri kazanım katılım payının beyan ve tahsiline ilişkin usul ve esaslar düzenlenmiştir.
- Plastik poşet dışında kalan lastik, akü, piller, madeni yağ, bitkisel yağ, ilaç, elektrik ve elektronik eşya, ambalaj-plastik, metal, kompozit, cam, ahşap vb. ürünleri de kapsayan geri kazanım katılım payı alınmasına ilişkin yönetmelik taslağı ise 8 Mayıs 2019’da kamuoyuna sunulmuştur.
- 31 Aralık 2019 tarihli ve 30995 sayılı (4. Mükerrer) Resmi Gazete’de “Geri Kazanım Katılım Payına İlişkin Yönetmelik” yayımlanmıştır.
- Plastik poşetler için 2019 yılından uygulanan geri kazanım katılım payı, söz konusu yönetmelik ile; yönetmelik kapsamında bulunan diğer ürünler (lastik, akü, piller, madeni yağ, bitkisel yağ, ilaç, elektrik ve elektronik eşya, plastik ambalaj, metal ambalaj, cam ambalaj, ahşap ambalaj) için uygulanacaktır. Bahse konu yönetmeliğin yürürlüğe giriş tarihi 01.2020 olarak belirlenmiştir.
“Geri Kazanım Katılım Payına İlişkin Yönetmelik”te yer alan hususlar izleyen kısımlarda özetlenmiştir.
Yararlanılan Mevzuat
- 2872 Sayılı Çevre Kanunu
- Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesi Genel Tebliği
- Geri Kazanım Katılım Payına İlişkin Yönetmelik
Geri Kazanım Katılım Payına İlişkin Yönetmeliğin Uygulanmasına Dair Usul ve Esaslar
- Bu Yönetmelik kapsamında geri kazanım katılım payı ödeme yükümlülüğü ne zamandan itibaren başlayacaktır?
Bahse konu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği 01.01.2020 tarihinden itibaren söz konusu ürünlerin yurt içinde piyasaya arz edilmesi/ithalatın gerçekleşmesi ile başlamaktadır. Buna göre Ocak ayına ait beyanname 29.02.2020 tarihine kadar (29.02.2020 tarihi hafta sonuna rastladığından 02.03.2020 tarihine kadar) elektronik ortamda verilerek, aynı süre içerisinde ödenmesi gerekmektedir.
2. Geri Kazanım Katılım Payı’nın (GEKAP) Mükellefleri Kimlerdir?
Bahse konu Yönetmelik kapsamındaki ürünlerden plastik poşetler için satış noktalarından, diğer ürünler için ise piyasaya süren/ithalatçı gerçek veya tüzel kişilerden geri kazanım katılım payı alınacaktır.
Ayrıca mezkûr Yönetmelik kapsamında yer alan ürünlerden sadece yurt içinde piyasaya arz edilenlere geri kazanım katılım payı uygulanır.
Genel anlamda; 01.01.2020 tarihinden itibaren depozitolu olanlar hariç olmak üzere;
- Plastik, kağıt-karton, cam, metal, tekstil, kompozit vb. malzemeden üretilmiş ambalajlı ürünleri (alkollü alkolsüz içecekler, yoğurt, süt ve süt ürünleri ile diğer hayvansal gıdalar ile her türlü yiyecek ve içecekler, kumaş ve iplikler vb.) ithal edenler veya piyasaya sürenler,
- İlaçlar, bitkisel yağlar, madeni yağlar, elektrikli ve elektronik eşyalar, lastikler, pil ve akümülatörler için, üretici ve ithalatçılarından,
ağırlıklarına veya adetlerine göre belirlenecek tutarda “geri kazanım katılım payı” alınmaya başlanacaktır. YANİ ASLINDA İKİLİ BİR AYRIM SÖZ KONUSUDUR.
- İLAÇ, BİTKİSEL YAĞ, MADENİ YAĞ, ELEKTRİKLİ VE ELEKTRONİK EŞYA, LASTİK, PİL VE AKÜMÜLATÖR ÜRETENLER/İTHALATÇILAR
- PLASTİK AMBALAJLI, METAL AMBALAJLI, KAĞIT-KARTON AMBALAJLI, CAM AMBALAJLI, AHŞAH AMBALAJLI, KOMPOZİT AMBALAJLI (farklı malzemelerin birlikte kullanılması) ÜRÜNLERİ PİYASAYA SÜREN/İTHAL EDEN
3. Geri Kazanım Katılım Payına Tabi Olan Ambalajlar ve Türleri Ne Şekilde Belirlenmektedir?
Geri kazanım katılım payı uygulamasına tabi olan ambalajların ve türlerinin belirlenmesinde Geri Kazanım Katılım Payına İlişkin Yönetmelik’te yer alan ambalaj tanımı esas alınmak sureti ile aşağıda belirlenen kriterler ve örneklemeler üzerinden değerlendirme yapılır.
- a) Ambalaj (YÖNETMELİK): Hammaddeden işlenmiş ürüne kadar, herhangi bir eşya veya malzemenin üreticiden kullanıcıya veya tüketiciye ulaştırılması aşamasında, taşınması, korunması, saklanması ve satışa sunulması için kullanılan ve bileşenleri dâhil tüm malzemeleri,
Ambalajlar; içerisinde bulunan, taşman, korunan, saklanan ve/veya satışa sunulan ürün/eşya/malzemelerin Çevre Kanunu Ek-1 sayılı listesinde olup olmamasına, bu ürün/eşya/malzemelerin tehlikeli veya tehlikesiz özellik gösterip göstermemesine bakılmaksızın geri kazanım katılım payı uygulamasına tabi tutulur.
3.1. Ambalaj Tanımına Uyan Ürünler
Kriter 1
- Başka bir ürün/eşya/malzemenin ayrılmaz bir parçası değilse,
- Başka bir ürün/eşya/malzemenin kullanım ömrü boyunca o ürün/eşya/malzemeleri içinde bulundurmak, desteklemek veya korumak için kullanımı gerekli değilse,
- Başka bir ürün/eşya/malzeme ve bunların tüm parçaları ile birlikte kullanılıp, tüketilip, bertaraf edilmiyorsa, ambalaj olarak kabul edilir.
Bu kriterlerin herhangi birisini sağlamayanlar asıl ürün/eşya/malzemenin orijinal parçası olarak kabul edilirler ve ambalaj olarak tanımlanmazlar.
Kriter 2
Satış yerlerinde doldurulmak üzere tasarlanan ve bu şekilde kullanılan ürün/eşya/malzemeler ile satış yerlerinde satılan, doldurulan ya da doldurulması tasarlanan ve bu şekilde kullanılan tek kullanımlık ürün/eşya/malzemeler ambalaj olarak kabul edilir. Bu kriterleri sağlamayan veya tekrar aynı amaçla bağımsız kullanımı mümkün olanlar orijinal ürün/eşya/malzemeler olarak kabul edilirler ve ambalaj olarak tanımlanmazlar.
Kriter 3
Ambalajın bileşenleri ve ambalajda bulunan destekleyici, yardımcı parçalar bütünleşik oldukları ambalajın parçası kabul edilir.
Bir ürüne doğrudan asılan ya da takılan ve ambalaj görevi gören bu parçalar o ürünün ayrılmaz bir parçası olmayıp, ürün ile birlikte kullanılıp, tüketilip, bertaraf edilmedikçe ambalaj kabul edilir.
3.2. Üretildiği Malzemeye Göre Ambalajların Tanımlanması
Plastik Ambalaj: Sadece plastik malzemeden yapılmış ambalajlar Örnek: Plastik kaplar, kutular
Cam Ambalaj: Sadece cam malzemeden yapılmış ambalajlar Örnek: Cam kavanozlar
Kâğıt-Karton Ambalaj: Sadece kâğıt-karton malzemeden yapılmış ambalajlar Örnek: Karton kutu ve koliler
Metal Ambalaj: Sadece metal malzemeden yapılmış ambalajlar Örnek: Teneke, metal ve alüminyum kutular
Ahşap Ambalaj: Sadece ahşap malzemeden yapılmış ambalajlar Örnek: Ahşap kasalar, ahşap paletler
Kompozit Ambalaj: Farklı malzemelerin (kâğıt-plastik-metal-cam gibi) birlikte kullanılması ile yapılmış ve bu malzemelerin elle birbirinden ayrılmasının mümkün olmadığı ambalajlar
Bu ambalajlar içeriği itibariyle kullanılan malzemenin ağırlığına göre aşağıdaki şekilde isimlendirilir:
- Kâğıt karton ağırlıklı kompozit ambalaj
- Plastik ağırlıklı kompozit ambalaj
- Metal ağırlıklı kompozit ambalaj
- Cam ağırlıklı kompozit ambalaj
3.3. Kullanım Amacına Göre Ambalajların Tanımlanması
Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği uygulamaları kapsamında; birincil ambalaj/iç ambalaj/satış ambalajı, ikincil ambalaj/grup ambalajı, üçüncül ambalaj/nakliye ambalajı/dış ambalaj vb. olarak yapılan tanımlamalara uyan bütün ürün/eşya/malzeme türleri ambalaj olarak kabul edilirler.
Bu tür ambalajlara ilişkin açıklayıcı tanımlar aşağıda gösterilmektedir.
**Birincil Ambalaj/İç Ambalaj/Satış Ambalajı: Ürünlerin kullanıcı veya tüketicilere ulaştırılmasında en küçük satış birimi oluşturmaya uygun olarak yapılan, ürünle doğrudan veya kısmen temas halinde olabilen ambalajlar ve bunların orijinal parçalarını (satış birimini tamamlamak için gereken diğer ambalaj bileşenlerini örneğin, kapak/mantar/tıpa, etiket, zımba teli gibi) ifade eder.
Kapak/mantar/tıpa, etiket, zımba teli gibi ambalaj bileşenleri ambalajla birlikte kullanılmamaları durumunda ambalaj olarak değerlendirilmezler.
Örnek 1: Bitkisel yağ şişeleri/bidonları/tenekeleri (kapakları ve etiketleri dâhil) birincil ambalaj olarak değerlendirilir.
Örnek 2: Elektrikli ve elektronik eşyaların karton kutuları (birincil ambalaj için kullanılan etiket, ürünü destekleyici strafor/köpük, vb. parçalar dâhil) birincil ambalaj olarak değerlendirilir.
Örnek 3: Deterjan kapları (kapakları ve etiketleri dâhil) birincil ambalaj olarak değerlendirilir.
Örnek 4: Dondurma/şeker/çikolata ile bütünleşik ahşap/plastik gibi çubuklar ambalaj olarak değerlendirilmez.
Örnek 5: Et ve gıda ürünlerinin pişirilmesinde kullanılan metal/ahşap gibi çubuklar ambalaj olarak değerlendirilmez.
**İkincil Ambalaj/Grup Ambalaj: Birden fazla sayıda satış ambalajını bir arada tutacak şekilde tasarlanmış, üründen ayrıldığında ürünün herhangi bir özelliğinin değişmesine neden olmayan ambalajı ifade eder.
Örnek 1: Birden fazla içecek ambalajını bir arada tutmak için içecek ambalajlarını sararak çevreleyen plastik film ile tutamaçlar ve tabanlıklar ikincil ambalajdır.
Örnek 2: Birden fazla ambalajlı ürünü bir arada bulunduran karton kutular ikincil ambalajdır.
**Üçüncül Ambalaj/Nakliye Ambalajı/Dış Ambalaj: Belirli sayıda satış ambalajlarının veya grup ambalajlarının taşıma ve depolama işlemlerini kolaylaştırmak ve bu işlemler sırasında zarar görmesini önlemek amacıyla, karayolu, demiryolu, deniz yolu ve havayolu taşımasında kullanılan konteynerler hariç kullanılan ambalajı ifade eder.
Örnek: Satış yerlerine ambalajlı ürünlerin gönderilmesi esnasında kullanılan plastik veya ahşap paletler üçüncül ambalajdır.
**İçecek Ambalajı: İçeceklerin nihai kullanıcı veya tüketicilere ulaştırılmasında en küçük satış birimi oluşturmaya uygun olarak yapılan, içecekle doğrudan veya kısmen temas halinde olan, orijinal parçaları dâhil ambalajları ifade eder.
İçecek ambalajlarından birincil (satış) ambalaj tanımına uyan ambalajların etiket, kapak ve mantar gibi orijinal eşya/parça olarak tanımlanan kısımları birincil ambalaj tanımı içinde bütün olarak değerlendirilir.
Örnek: İçeceklerin şişeleri, kutuları (kapak/mantar/tıpa ve etiketleri şişe veya kutuya dâhil) içecek ambalajıdır.
4. Ambalajlar İçin Geri Kazanım Katılım Payı Uygulaması Ne Şekilde Olacaktır?
Geri kazanım katılım payı uygulamasına tabi olan ambalajlara ilişkin geri kazanım katılım payına ilişkin beyan ve ödeme yükümlülüğü; plastik poşetler için satış noktalarının, diğer ambalajlar için ise piyasaya süren ve/veya ithalatçılarındır.
Ambalajlar için piyasaya sürülme işlemi bu ambalajların herhangi bir ürün/eşya/malzemenin piyasaya arzında kullanılması durumunda oluşur.
Ambalaj üreticileri tarafından üretilerek veya ithal edilerek bu ambalajları kullanacaklara yapılan boş ambalaj arzları ambalaj piyasaya sürme tanımı dışındadır.
Yükümlülüğü bulunan tarafların tanımlanmasında; Geri Kazanım Katılım Payına İlişkin Yönetmelikte yer alan piyasaya süren, ithalatçı, tedarikçi ve satış noktaları tanımı esas alınmak sureti ile bu usul ve esasta verilen açıklama ve örneklemeler üzerinden değerlendirme yapılır.
aa) Piyasaya süren: 27/11/2014 tarihli ve 29188 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği kapsamındaki mesafeli sözleşmeler ile yapılan satışlar da dâhil olmak üzere, satış yöntemine bağlı olmaksızın, bu Yönetmelik kapsamındaki ürünlerini veya ambalajlı eşya/malzemelerini piyasaya arz edenleri, üreticisi tarafından doğrudan piyasaya arz edilmeyen ürünler ile ambalajlı eşya ve malzemeler için ürünün ya da eşya/malzemenin ambalajı üzerinde adını ve/veya ticari markasını kullanarak piyasaya arz eden gerçek veya tüzel kişileri, ürünlerin ve ambalajlı eşya/malzemelerin üreticilerinin Türkiye dışında olması halinde ise bu üreticiler tarafından yetkilendirilen temsilciyi ve/veya ithalatçıyı
s) İthalatçı: Kanunun ek-1 sayılı listesinde yer alan ürünleri kendi nam ve hesabına millileştirerek serbest dolaşıma sokulmak sureti ile ithal eden gerçek veya tüzel kişiyi,
dd) Tedarikçi: Bu Yönetmelik kapsamındaki ürünlere veya ambalajlı herhangi bir eşya/malzemenin ambalajına kendi adını, ticarî markasını veya ayırt edici işaretini koymak suretiyle kendini üretici/piyasaya süren olarak tanıtan gerçek veya tüzel kişiler adına bu ürünleri üreterek temin edenleri,
cc) Satış noktası: Tüketicilere/kullanıcılara verilmek üzere plastik poşet temin ederek toptan ve/veya perakende olarak mal veya ürün satışını yapan mağaza, market ve benzeri satış yerlerini,
İçecek tanımına uyan ürünlerin ambalajlarından alınacak geri kazanım katılım paylarının hesabında; içecek ambalajı tanımına uyan ambalajlar kapak/mantar/tıpa, etiket gibi bileşenleriyle birlikte bir bütün olarak değerlendirilerek, Çevre Kanunu ek-1 sayılı listesinde belirtildiği üzere adet üzerinden hesaplanır.
İçecek ambalajı dışındaki diğer ambalajlardan (birincil ambalaj/iç ambalaj/satış ambalajı, ikincil ambalaj/grup ambalajı, üçüncül ambalaj/nakliye ambalajı/dış ambalaj vb.) alınacak geri kazanım katılım paylarının hesabında; bu ambalaj ve ambalaja bütünleşik halde bulunan kapak, etiket gibi bileşenleri malzeme cinsine göre (plastik, metal, kağıt ve benzeri) ayrı ayrı Çevre Kanunu ek-1 sayılı listesi üzerinden değerlendirilerek hesaplanır.
*Ambalaj üreticileri, ürettikleri ambalajların (ürün içermeyen/boş ambalajlar) piyasaya arzında bunların satışı, taşınması, saklanması vb. için kullandıkları ambalajlar için piyasaya süren olarak geri kazanım katılım payından sorumludur.
5. Yurt İçinde Piyasaya Sürenler Ne Şekilde Belirlenmektedir?
Piyasaya sürenin belirlenmesinde söz konusu ürünlerin ilk defa piyasada yer alması (bedelli veya bedelsiz) için yapılan teslim faaliyeti (gerçek/tüzel kişiler arasındaki değişimi) esas alınır. Piyasaya süren olarak tanımlanan gerçek ve/veya tüzel kişiler ambalajlar için belirlenen geri kazanım katılım payı uygulamasından sorumlu tutulurlar.
ÖRNEK 1: İçme suyu dolumu faaliyetinde bulunan (A) gerçek/tüzel kişisi, dolum faaliyeti sonucunda kendi adı ve/veya ticari markasıyla tüketicilerin kullanımı için piyasaya arz etmiş olduğu suyun ambalajları için piyasaya süren olarak geri kazanım katılım payından sorumludur.
ÖRNEK 2: Salça üretimi faaliyetinde bulunan (B) gerçek/ttizel kişisi, (C) gerçek/tüzel kişisi adına üretimi gerçekleştirmekte ve ambalajlı salçalar (C) gerçek/tüzel kişisinin adı ve/veya ticari markasıyla tüketicilerin kullanımı için piyasaya arz edilmektedir. Bu durumda piyasaya arz edilen salçanın ambalajı için (C) gerçek/tüzel kişisi piyasaya süren, (B) gerçek/tüzel kişisi ise tedarikçidir. Bu faaliyet çerçevesinde tedarikçi (B) gerçek/tüzel kişisinin piyasaya süren (C) gerçek/tüzel kişisine satış işlemi esnasında oluşacak geri kazanım katılım payından (C) piyasaya süreni sorumludur. Somaki satışlar geri kazanım katılım payına tabi değildir.
ÖRNEK 3: İçecek üretimi faaliyetinde bulunan (X) gerçek/tüzel kişisi ürünlerini (Y) gerçek/tüzel kişisi adma üretmekte ve ürünlerin ambalajlarında her iki firmanın da adı ve/veya ticari markasını bulundurmaktadır. Ürünlerin tüketicilerin kullanımı için piyasaya arzı (Y) gerçek/tüzel kişisi tarafından gerçekleştirilmekte olup, (X) ve (Y) gerçek/tüzel kişileri arasında yapılacak herhangi bir sözleşmede aksi bir durum belirtilmediği sürece; piyasaya arz edilen içeceğin ambalajı için (Y) gerçek/tüzel kişisi piyasaya süren, (X) gerçek/tüzel kişisi ise tedarikçidir. Bu faaliyet çerçevesinde (X) gerçek/tüzel kişisinin (Y) gerçek/tüzel kişisine satış işlemi esnasında oluşacak geri kazanım katılım payından (Y) gerçek/tüzel kişisi piyasaya süren olarak sorumludur. Somaki satışlar geri kazanım katılım payına tabi değildir.
ÖRNEK 4: Şampuan üretimi faaliyetinde bulunan (D) gerçek/tüzel kişisi kendi adı ve/veya ticari markasıyla ambalajlı şampuanları toptancı olan (E) gerçek/tüzel kişisine satmıştır. Toptancı (E) gerçek/tüzel kişisi tarafından ambalajlı şampuanlar (F) satış noktasına, (F) satış noktası tarafından ise müşterilere/tüketicilere satılmıştır. Bu faaliyet çerçevesinde şampuan ambalajlarının (E) toptancısına satışı (arzı) esansında oluşacak geri kazanım katılım payından piyasaya süren olarak (D) gerçek/tüzel kişi sorumludur. Sonraki satışlar geri kazanım katılım payına tabi değildir.
ÖRNEK 5: Peynir üreticisi (G) gerçek/tüzel kişisi (H) satış noktası adma fason olarak peynir üretmekte ve peyniri ambalajlı olarak (H) satış noktasının adı ve/veya ticari markası ile (H) satış noktasına satmakta, (H) satış noktası da bu peyniri müşterilere/tüketicilere satmaktadır. Bu faaliyet çerçevesinde (H) satış noktası piyasaya süren olup, üretici (G) gerçek/tüzel kişisinin (H) satış noktasına satışı (arzı) işlemi esnasında oluşacak geri kazanım katılım payından da (El) satış noktası sorumludur. Sonraki satışlar geri kazanım katılım payına tabi değildir.
6. İthalatçılar Ne Şekilde Belirlenmektedir?
Bir ürün/eşya/malzemenin ambalajlı olarak ithal edilerek tedarik veya kullanım amacıyla bedelli veya bedelsiz olarak yurtiçi piyasada yer almasını sağlayan gerçek ve/veya tüzel kişiler tarafından ödenir.
Ambalajlı ürünleri ithal edenler de ambalajı piyasaya süren olarak tanımlanır ve ithal edilen ürün/eşya/malzemenin ambalajları için geri kazanım katılım payı uygulamasından sorumlu tutulurlar.
Türkiye dışındaki üretici tarafından ülkemizde yetkilendirilen temsilci ve/veya ithalatçılar piyasaya süren olarak geri kazanım katılım payı uygulamasından sorumludur.
ÖRNEK 1: Yurt dışından (M) markalı parfüm ithal eden (P) gerçek/tüzel kişisi (parfüm üreticisi olmasa dahi) ithal etmiş olduğu (M) markalı parfümün ambalajları için piyasaya sürendir ve geri kazanım katılım payı uygulamasından sorumludur. Geri kazanım katılım payına ilişkin beyan ve ödemeler ithalatın gerçekleştiği işlem tarihi üzerinden yapılır. İthalat soması yurtiçinde yapılan devir ve satışlar için geri kazanım katılım payı yükümlülüğü oluşmaz.
ÖRNEK 2: Yurt dışından kendi kullanımı için hammadde ithal eden sanayi işletmesi (î) gerçek/tüzel kişisi ithal etmiş olduğu hammaddenin ambalajları için piyasaya süren olup ithalatın gerçekleşme tarihi itibariyle bu ambalajlara yönelik geri kazanım katılım payından sorumludur.
ÖRNEK 3: Yurtdışından 10.000 adet 1 litrelik cam ambalajlı içecek ithal eden (X) gerçek/tüzel kişisi, bu ambalajlı içeceklerin 7.000 âdetini yurtiçinde piyasaya süren olarak faaliyet gösteren (Y) gerçek/tüzel kişisi adına/namına ithalat yetkilisi/temsilcisi sıfatı ile ithal etmiş, 3.000 adetini ise kendi nam ve hesabına ithal etmiştir. Bu durumda; (X) gerçek/tüzel kişisi tarafından (Y) gerçek/tüzel kişisi adına ithal edilen 7.000 adet içecek ambalajından ve diğer türdeki ambalajlarından (kutu, koli, kasa ve benzeri) oluşan geri kazanım katılım payı yükümlülüğünden (Y) gerçek/tüzel kişisi sorumlu olup (X) gerçek/tüzel kişisi sadece kendi adına ithal ettiği 3.000 adet içeceğin içecek ambalajından ve diğer ambalajlarından (kutu, koli, kasa ve benzeri) oluşan geri kazanım katılım payından yükümlüdür.
7. Ambalaj Tedarikçilerinin Mükellefiyeti ve Sorumlulukları Var Mıdır?
Kendisi ambalaj üreticisi olmayıp piyasaya sürenlere ambalaj tedarik edenler ile ambalajlı ürün piyasaya sürenler adına ambalajlı ürünü fason olarak üreten veya ürünleri piyasaya sürenler adına ambalajlayanlardır/dolumunu yapanlardır.
Ambalaj Tedarik Faaliyeti, Ambalaj piyasaya sürenler adına/hesabına, ambalajlı ürün/eşya/malzemenin ambalajına piyasaya sürenin adını, ticarî markasını veya ayırt edici işaretini koymak suretiyle piyasaya sürenlere temin/teslim etme faaliyetidir.
Ambalaj tedarikçileri, tedarik ettikleri ambalajlar için geri kazanım katılım payı uygulamasına tabi değillerdir. Ambalajlı ürün tedarikçileri tarafından piyasaya sürenler adına fason olarak üretilen ambalajlı ürün/eşya/malzemenin piyasaya arzı piyasaya sürenler tarafından yapıldığından ambalajlı ürün tedarikçileri geri kazanım katılım payı uygulamasından sorumlu değildir.
Tedarikçiler tarafından piyasaya sürenlere tedarik edilen ambalajlı ürün teslimlerinin gerçekleşme tarihi bu ambalajlı ürünlerin piyasaya sürülme tarihidir ve piyasaya sürenler tarafından bu tarih esas alınarak geri kazanım katılım payı yükümlülüğü yerine getirilir.
Tedarikçiler ile piyasaya sürenler arasındaki mal/malzeme/eşya vb. ambalajlı ürün teslimlerine ilişkin belgeler (Hazine ve Maliye Bakanlığı mevzuatı uyarınca düzenlenen) piyasaya süren işletmelerin tespitinde esas belge olarak değerlendirilir.
ÖRNEK 1: Bakliyat paketleme faaliyetinde bulunan (K) gerçek/tüzel kişisi, faaliyetini (L) gerçek/tüzel kişisi adına gerçekleştirmekte ve paketli bakliyatlar (L) gerçek/tüzel kişisinin adı ve/veya ticari markasıyla tüketicilerin kullanımı için piyasaya arz edilmektedir. Bu durumda piyasaya arz edilen bakliyat ambalajları için (K) gerçek/tüzel kişisi tedarikçidir. Bu faaliyet çerçevesinde paketlenen bakliyatların (L) gerçek/tüzel kişisine satışı esnasında oluşacak geri kazanım katılım payından piyasaya süren olarak (L) gerçek/tüzel kişisi sorumludur. Sonraki satışlar geri kazanım katılım payına tabi değildir.
ÖRNEK 2: Maden suyu dolumu faaliyetinde bulunan (M) gerçek/tüzel kişisi, dolum yapacağı ambalajları (N) gerçek/tüzel kişisinden temin etmekte ve bu ambalajlara maden suyu dolumu yaparak tüketicilerin kullanımı için (S) satış noktası aracılığıyla piyasaya arz etmektedir. Boş ambalaj tedarik eden (N) gerçek/tüzel kişisi tedarikçidir ve boş ambalaj satışına istinaden geri kazanım katılım payı yükümlülüğü bulunmamaktadır. Bu faaliyet çerçevesinde piyasaya süren (M) gerçek/tüzel kişisinin (S) satış noktasına satış işlemi esnasında oluşacak geri kazanım katılım payından (M) piyasaya süreni sorumludur. Sonraki satışlar geri kazanım katılım payına tabi değildir. (S) satış noktasının bu işleme ilişkin geri kazanım katılım payı yükümlülüğü bulunmamaktadır.
8. Satış Noktalarının Mükellefiyeti ve Sorumlulukları Var Mıdır?
Satış noktalarında satılan ürünlerin ambalaj lamım geri kazanım katılım payından bu ürünlerin üzerinde adını ve/veya ticari markasını bulunduran gerçek ve/veya tüzel kişiler sorumludur.
Satış noktalarında ambalajsız ürünlerin ambalajlanarak piyasaya arz edilmesi durumunda ambalajlama işlemini yapan satış noktaları piyasaya süren olarak tanımlanır ve bu ambalajlar için geri kazanım katılım payından sorumludurlar. Bu ambalajlı malzemelerin satışının gerçekleştiği tarih itibariyle geri kazanım katılım payı yükümlülüğü oluşur ve beyanname vermek sureti ile satış noktaları tarafından geri kazanım katılım payı ödemesi yapılır.
Satış noktaları kendi adı ve/veya ticari markasıyla satışa sundukları ambalajlı ürünler için piyasaya süren olup bu ürünlerin ambalajlarının geri kazanını katılım payından sorumludurlar.
ÖRNEK 1: Kafeterya işleten (S) gerçek/tüzel kişisi çay. kahve gibi içecekleri müşterilerine cam, porselen fincanlarda ve tek kullanımlık bardaklarda (kapaklı ve/veya kapaksız, kağıt-karton ve/veya plastik ağırlıklı kompozit malzemeden imal edilmiş) sunmaktadır. (S) gerçek/tüzel kişisi müşterilerine çay/kahve sunumunda (satış ve/veya ikram) kullandığı tek kullanımlık bardakları bu malzemeleri üreten (P) gerçek/tüzel kişisinden boş olarak satın almaktadır. Bu durumda; kafeterya işleticisi (S) gerçek/tüzel kişisi, içecek ürünlerini müşterilerine sunarken kullandığı tek kullanımlık bardaklar (kapaklı ve/veya kapaksız, kağıt-karton ve/veya plastik ağırlıklı kompozit malzemeden imal edilmiş) için piyasaya süren konumundadır. (S) gerçek/tüzel kişisinin ürünlerinin müşterilerine sunumu (satış ve /veya ikram) itibari ile oluşan geri kazanım katılım payını (içecek ambalajları için belirlenmiş olan tutar üzerinden) beyan etme ve ödeme yükümlülüğü bulunmaktadır. Tekrar kullanılabilir cam, porselen fincanları için (S) gerçek/tüzel kişisinin, tek kullanımlık bardaklar için ise bu bardakların üreticisi olan (P) gerçek/tüzel kişisinin geri kazanım katılım payı uygulamasında yükümlülüğü bulunmamaktadır
9. Plastik Poşetler ve Diğer Torbalara Yönelik Düzenleme Ne Şekildedir?
Bakanlıkça yayımlanarak yürürlüğe giren “Plastik Poşetlerin Ücretlendirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar” kapsamında tüketicilere/kullanıcılara ücret karşılığı verilen plastik poşetler “2872 sayılı Çevre Kanunu ek-1 sayılı listesinde “Plastik poşet (Plastik alışveriş torbaları)” sınıfında yer almakta olduklarından geri kazanım katılım payına tabidir. Geri kazanım katılım payından adet bazında, satış noktaları sorumludur.
Ücretlendirmeye tabi olmayan plastik poşetler ve diğer torbalar ise ambalaj olarak değerlendirilir ve geri kazanım katılım payına tabidir. Geri kazanım katılım payından piyasaya sürenler (satış noktaları, eczaneler, kargo firmaları vb.) ambalaj cinsine göre kilogram bazında sorumludur.
ÖRNEK 1: (A) mağazası satmış olduğu ürünlerin taşınması için tüketicilere ücretsiz olarak kâğıt torba vermektedir. Bu torbaların ambalaj olarak değerlendirilmesi sebebiyle (A) satış noktası için geri kazanım katılım payı yükümlülüğü bulunmaktadır. (A) satış noktası söz konusu geri kazanım katılım payından Çevre Kanunu ek-1 sayılı listesinde yer alan Kâğıt Karton Ambalaj başlığı altında ağırlık bazında sorumludur.
10. Geri Kazanım Katılım Payına Tabi Ürünlerin (Lastik, Akümülatör, Madeni Yağ, Bitkisel Yağ, Elektrikli ve Elektronik Eşya, Pil, İlaç) Birincil ve Diğer Ambalajlarından Ücret Alınacak Mıdır?
2872 sayılı Çevre Kanunu ek-1 sayılı listesinde gösterilen ve geri kazanım katılım payı tahsil edilecek ürünlerin (sadece Lastik, Akümülatör, Madeni Yağ, Bitkisel Yağ, Elektrikli ve Elektronik Eşya, Pil, İlaç) birincil ambalajlarından (şişe, bidon, teneke kutu, kâğıt/karton koli veya plastik sarmalı/kaplaması gibi) beyan alınacak ancak geri kazanım katılım payı tahsil edilmeyecektir.
Ancak, Çevre Kanunu Ek-1 sayılı listesinde gösterilen geri kazanım katılım payı alınacak ürünlerden Geri Kazanım Katılım Payına İlişkin Yönetmelik gereği geri kazanım katılım payı tahsilinin yapılmadığı durumlarda bu ürünlerin birincil ambalajları için beyan verme ve geri kazanım katılım payı ödeme yükümlülüğü oluşacaktır.
Ayrıca, geri kazanım katılım payına tabi olup olmamasına bakılmaksızın ürünlerin birincil ambalajları olarak kabul edilenler haricindeki diğer ambalajları için de geri kazanım katılım payı tahsil edilecektir.
Ambalajlar için geri kazanım katılım payı uygulaması sadece bu ambalajların bir ürün/eşya/malzemenin piyasaya arzı için kullanılması durumunda geçerli olup herhangi bir ürün/eşya/malzemenin piyasaya arzına yönelik kullanılmayan ambalajlar için geri kazanım katılım payı uygulanmaz.
Geri kazanım katılım payı uygulamasına tabi olmayan ürün/eşya/malzemelerin ambalajlarında birincil ambalaj ve/veya diğer türlerdeki ambalajları için bir ayrım söz konusu olmayıp bu ürün/eşya/malzemelerin tüm ambalajları için geri kazanım katılım payı yükümlülüğü geçerli olacaktır.
İçecek tanımına uyan ürünlerin ambalajlarından alınacak geri kazanım katılım paylarının hesabında; içecek ambalajı tanımına uyan ambalajlar “adet” olarak, bu tanım kapsamı dışında kalan diğer ambalajlar (ahşap ambalaj hariç olmak üzere) ise “kg” olarak tanımlanmış olduğundan, ödenecek geri kazanım katılım payının belirlenmesinde bu farklılık dikkate alınır.
ÖRNEK 1: (Ş) ilaç üreticisi tarafından üretilen öksürük şurubu; metal kapaklı cam şişe içerisine doldurulmakta, prospektüsü ve ölçek kaşığı/kabı ile birlikte plastik film kaplı karton kutu içerisinde üzerinde kullanım esaslarını içeren etiket yapıştırılarak piyasaya arz edilmektedir. Bu durumda (Ş) ilaç üreticisi, piyasaya arz edilen öksürük şurubu için sadece Çevre Kanunu ek-1 sayılı listesinde yer alan ve ilaçlar için belirlenen geri kazanım katılım payından sorumlu olup, ilaç için kullanılan birincil ambalajları (cam şişe, metal kapak, karton kutu, plastik film, etiket) ve kutu içindeki ürünler (ölçek kaşığı/kabı, prospektiis) için ayrıca geri kazanım katılım payı yükümlülüğü bulunmamaktadır.
11. İlaçlar İçin Geri Kazanım Katılım Payı Uygulaması Ne Şekildedir?
Geri Kazanım Katılım Payına İlişkin Yönetmelikteki ilaç tanımı kapsamında yer alan beşeri ilaçlar, veteriner ilaçları ve zirai ilaçların piyasaya arzında, geri kazanım katılım payı tahsil edilir.
- p) İlaç (YÖNETMELİK): Hastalığı tedavi etmek ve/veya önlemek, teşhis koymak veya farmakolojik, immünolojik ya da metabolik etki göstererek bir fizyolojik fonksiyonu iyileştirmek, düzeltmek veya değiştirmek amacıyla, her türlü doğal ve/veya sentetik kaynaklı etkin madde veya maddeler kombinasyonu içeren ürünü,
(Usul ve Esaslar)
Geri Kazanım Katılım Payına İlişkin Yönetmelik kapsamında tanımlanan ilaçlar birincil ambalajları (cam şişe, metal kapak, karton kutu, plastik, film, etiket ve karton kutu içindeki ölçek kaşığı/kabı, prospektüsü) ile bir bütün olarak değerlendirilir ve birincil ambalajları için ayrıca geri kazanım katılım payı tahsil edilmez.
ÖRNEK 1: (A) gerçek/tüzel kişisinin (X) ilacının üretimini yaparak bu ürünlerini kendi adı ve/veya ticari markasının da yer aldığı kutu/şişe ile piyasaya arz etmesi halinde (A) gerçek/tüzel kişisi piyasaya süren olarak geri kazanım katılım payından sorumludur.
ÖRNEK 2: (B) gerçek/tüzel kişisinin (C) gerçek/tüzel kişisine ürettirdiği (Y) ilacını kendi adı ve/veya ticari markasının da yer aldığı kutu/şişe ile piyasaya arz etmesi halinde;
*(B) gerçek/tüzel kişisi piyasaya süren olarak geri kazanım katılım payından sorumludur.
*(C) gerçek/tüzel kişisi tedarikçi olup, geri kazanını katılım payından sorumlu değildir.
ÖRNEK 3: İlaç ithalatçısı olan (D) gerçek/tüzel kişisi, ithal ettiği ilaçlar için geri kazanım katılım payından sorumludur.
İlaçların birincil ambalajları haricindeki diğer ambalajları (ikincil ambalaj/grup ambalajı, üçüncül ambalaj/nakliye ambalajı/dış ambalaj vb.) için geri kazanım katılım payı beyanı verilerek ödemesi yapılmalıdır. Bu ambalajlar için oluşacak geri kazanım katılım paylarının hesabında; ambalajların tüm bileşenleri malzeme cinsine göre (plastik, metal, kağıt ve benzeri) ayrı ayrı Çevre Kanunu ek-1 sayılı listesi üzerinden değerlendirilerek hesaplanır.
12. Piyasaya Sürenlerin/İthalatçıların ve Satış Noktalarının Sorumlulukları Nelerdir?
- Geri kazanım katılım payına tabi ürünleri Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na bildirmek
- Geri kazanım katılım payını beyan etmek ve ödemek (Geri kazanım katılım payının ödeme işlemleri Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından belirlenen esaslara göre uygulanacaktır)
- Gerekli görülmesi halinde bildirim ve beyanların yeminli mali müşavirlere inceltmek ve doğrulatmak veya bağımsız denetim kuruluşlarına inceletilmesini sağlamak ve inceleme/sonuç/değerlendirme raporlarını Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na sunmak
- Verileri en az beş yıl süre ile saklamak
- Geri kazanım katılım payı miktarı 000 Türk Lirası’ndan fazla olması halinde bildirim ve beyannamelerine esas verilerin çevre görevlisi tarafından incelenip onaylanmasını sağlamak
- Geri kazanım katılım payına tabi olmayan bir ürünün ithalatı sırasında bu geri kazanım katılım payına tabi bir ürünün de ithalinin gerçekleştirilmesi halinde geri kazanım katılım paylarını ayrıca beyan etmek ve ödemek
- Atık Yönetimi Yönetmeliği ile genişletilmiş üretici sorumluluğu kapsamında tanımlanmış olan ürün ve malzemelere yönelik yükümlülüklerini bu ürünlerin ilgili mevzuat uyarınca ayrıca yerine getirmek
13. Geri Kazanım Katılım Payı (GEKAP) Ne Zaman Doğmaktadır?
Geri Kazanım Katılım Payı aşağıdaki durumlarda doğar ve ilgili dönem beyannamesinde beyan edilmesi gerekir.
Yurt İçi İşlemlerde Piyasaya Arz ile Doğmaktadır.
Piyasaya arz: Ürünlerin tedarik, dağıtım veya kullanım amacıyla bedelli veya bedelsiz olarak piyasada yer alması için yapılan faaliyeti ifade etmektedir.
Ambalajlar için piyasaya sürülme işlemi bu ambalajların herhangi bir ürün/eşya/malzemenin piyasaya arzında kullanılması durumunda oluşur.
Ambalaj üreticileri tarafından üretilerek veya ithal edilerek bu ambalajları kullanacaklara yapılan boş ambalaj satışları, ambalajın piyasaya arzı tanımı dışında olduğundan GEKAP doğmaz.
İthalat İşlemlerinde, Eşyanın Serbest Dolaşıma Sokularak Millileştirilmesi Durumunda Doğmaktadır.
İthalat işlemlerinde GEKAP, malın serbest dolaşıma sokularak millileştirilmesi aşamasında doğmaktadır.
Serbest dolaşıma giriş rejimi haricindeki diğer gümrük rejimleri (Dahilde İşleme Rejimi vb.) kapsamında yapılan ithalat işlemleri geri kazanım katılım payı uygulamasına tabi ithalat tanımı dışındadır.
14. Geri Kazanım Katılım Payı (GEKAP) Kapsamında Olmayan İşlemler Hangileridir?
Ambalajlı olsa dahi, aşağıda belirtilen ürünler nedeniyle GEKAP ödenmez.
- Tekrar kullanıma alınan ürünler, zati ihtiyaç kapsamındaki ürünler, imha edilerek tasfiye edilecek gümrüklü ürün ve eşyalar ile ihraç edilen ürünleri,
- Kamu kurum ve kuruluşlarının münhasıran asli görevlerinde kullanmak, piyasaya arz edilmemek ve ticari amaç güdülmemek kaydıyla ürettikleri veya bağlı kuruluşlarına ürettirdikleri Kanunun ek-1 sayılı listesinde yer alan ürünleri, kapsamaz.
- Kanunun (Ek-1) sayılı listesinde yer alan ürünleri için ülkenin tamamında Bakanlıkça belirlenen esaslar doğrultusunda depozito sistemi uygulayan, piyasaya süren/ithalatçıların depozitolu olarak piyasaya sürdükleri ürünleri için depozito uygulanan miktar açısından GEKAP ödenmez.
- Serbest dolaşıma giriş rejimi haricindeki diğer gümrük rejimleri (Dahilde İşleme Rejimi vb.) kapsamında yapılan ithalat işlemleri geri kazanım katılım payı uygulamasına tabi ithalat tanımı dışındadır.
15. Geri Kazanım Katılım Payı (GEKAP) Üzerinden KDV Hesaplanacak Mıdır?
GEKAP bedelinden KDV hesaplanıp hesaplanmayacağı yönünde henüz idare tarafından bir belirleme yapılmamıştır.
Satıcının faturada mal bedelinden ayrı olarak GEKAP tutarını göstermesi halinde bu tutar üzerinden KDV hesaplaması halinde yersiz ve fazladan tahsil edilen KDV konusunu (3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu madde 8.) gündeme getirebileceği gibi hesaplamaması halinde fatura bedeli ile KDV matrah uyuşmazlığı yaratacaktır.
Maliye Bakanlığının 01.03.2001 Tarih B.07.0.GEL.0.52/5220-9/12448 sayılı özelgesinde; belediyelere ödenen atık su ile ilgili çevre temizlik vergisinin KDV matrahına dahil edilmemesi yönünde görüş bildirmiştir.
16. Geri Kazanım Katılım Payının (GEKAP) Beyanı Nasıl Yapılacaktır?
Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesinin elektronik ortamda beyan edilmesi zorunluluğu getirilmiştir.
Gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olsun veya olmasın tüm satış noktaları ile piyasaya sürenler/ithalatçılar Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamelerini elektronik ortamda göndermek zorundadırlar.
2872 sayılı Kanunun Ek 11 inci maddesinin Hazine ve Maliye Bakanlığına vermiş olduğu yetkiye dayanılarak beyan dönemleri;
a) Kurumlar vergisi mükellefleri için aylık,
b) Diğerleri için üç aylık,
olarak belirlenmiştir.
– Üç aylık beyan dönemleri aşağıda belirtildiği gibi olacaktır:
a) Birinci dönem; Ocak-Şubat-Mart.
b) İkinci dönem; Nisan-Mayıs-Haziran.
c) Üçüncü dönem; Temmuz-Ağustos-Eylül.
ç) Dördüncü dönem; Ekim-Kasım-Aralık.
Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesinin, plastik poşetin satışının yapıldığı ve diğer ürünler için piyasaya sürüldüğü/ithal edildiği beyan dönemini takip eden ayın son günü saat 23.59’a kadar yetkili vergi dairesine elektronik ortamda gönderilmesi gerekmektedir.
Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesini vermekle yükümlü olanlar, beyan dönemi içerisinde 2872 sayılı Kanuna ekli (1) sayılı listede yer alan ürünlerden plastik poşetlerin satışını diğer ürünlerin ise piyasa arzını/ithalini yapmamış olsalar dahi Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesini vermekle yükümlüdürler. Bu durumda beyannamenin “Beyan edilecek geri kazanım katılım payı bulunmamaktadır” seçeneği işaretlenerek gönderilmesi gerekmektedir.
17. Geri Kazanım Katılım Payı (GEKAP) Tutarını Azaltıcı Mahiyette Düzeltme Beyannamesi Verilebilecek Midir?
Geri kazanım katılım payı tutarını azaltıcı mahiyette düzeltme beyannamesi verilebilecek olup, bu tür beyannamelere ilişkin gerekli düzeltme işlemleri yapılacaktır.
Ancak Başkanlık tarafından Çevre ve Şehircilik Bakanlığına geri kazanım katılım payı tutarını azaltıcı mahiyette verilen düzeltme beyannamelerine ilişkin elektronik ortamda bilgi verilinceye kadar, vergi dairesi müdürlükleri tarafından geri kazanım katılım payı tutarını azaltıcı mahiyette verilen düzeltme beyannamelerine ilişkin Çevre ve Şehircilik Bakanlığının ilgili il müdürlüklerine yazı ile bilgi verilecektir.
18. Mal İadeleri Durumunda Önceden Ödenen GEKAP’larının Mahsuplaşması Yapılabilecek Midir?
Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesini vermekle yükümlü olanlar, Geri Kazanım Katılım Payına İlişkin Yönetmelikte belirtilen iade şartları doğrultusunda iade alınan ürünlere isabet eden ve ilgili dönemde beyan edilen geri kazanım katılım payı tutarını plastik poşetler için oluşan geri kazanım katılım payı hariç olmak üzere, beyan edecekleri toplam geri kazanım katılım payından mahsup edebilirler.
Bir beyan döneminde mahsup edilecek geri kazanım katılım payı tutarı toplamı, mükelleflerin beyan edecekleri geri kazanım katılım payı toplam tutarından fazla ise aradaki fark bir sonraki beyan dönemine devredilecektir.
19. Geri Kazanım Katılım Payına (GEKAP) İlişkin Diğer Örnekler
2872 sayılı Kanuna ekli (1) sayılı listede yer alan ürünler için geri kazanım katılım payına ilişkin örnekler aşağıda yer almaktadır.
ÖRNEK 14: Ankara ilinde otomobil satışı faaliyetinde bulunan (D) A.Ş.’nin, Başkent Vergi Dairesinde kurumlar vergisi, katma değer vergisi ve gelir (stopaj) vergisi mükellefiyeti bulunmaktadır.
(D) A.Ş. Ocak/2020 döneminde 150 adet otomobil ithal etmiştir. Bu durumda, (D) A.Ş. Ocak/2020 döneminde ithal edilen otomobillerde orijinal eşya/parça olarak kullanılan ve 2872 sayılı Kanuna ekli (1) sayılı listede yer alan ürünler (akü, lastik, madeni yağ, elektrikli ve elektronik eşyalar) için geri kazanım katılım payı hesaplamayacaktır. Ancak (D) A.Ş. tarafından 2/3/2020 günü saat 23.59’a kadar Başkent Vergi Dairesine elektronik ortamda gönderilecek beyannamenin ilgili alanında bu ürünler gösterilecektir.
ÖRNEK 15: İstanbul ilinde araç lastiği üreten (E) Ltd. Şti.’nin Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığında kurumlar vergisi, katma değer vergisi ve gelir (stopaj) vergisi mükellefiyeti bulunmaktadır.
İstanbul ilinde otomobil üreticisi olarak faaliyet gösteren (F) A.Ş.’nin Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığında kurumlar vergisi, katma değer vergisi ve gelir (stopaj) vergisi mükellefiyeti bulunmaktadır.
(E) Ltd. Şti. yurt içerisinde otomobil üretimi yapan (F) A.Ş.’ne orijinal eşya/parça olarak kullanılmak üzere 1.000 adet otomobil lastiğini Şubat/2020 döneminde satmıştır.
Bu durumda, (E) Ltd. Şti. Şubat/2020 döneminde sattığı 1.000 adet otomobil lastiği için geri kazanım katılım payı hesaplamayacaktır. Ancak (E) Ltd. Şti. tarafından 31/3/2020 günü saat 23.59’a kadar Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığına elektronik ortamda gönderilecek beyannamenin ilgili alanında bu ürünler gösterilecektir.
Aynı zamanda, (F) A.Ş. de Şubat/2020 döneminde orijinal eşya/parça olarak kullanılmak üzere satın aldığı 1.000 adet otomobil lastiği için geri kazanım katılım payı hesaplamayacaktır. Ancak (F) A.Ş. tarafından 31/3/2020 günü saat 23.59’a kadar Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığına elektronik ortamda gönderilecek beyannamenin ilgili alanında bu ürünler gösterilecektir.
ÖRNEK 16: Kırşehir ilinde araç lastiği üreten (G) A.Ş.’nin Kırşehir Vergi Dairesinde kurumlar vergisi, katma değer vergisi ve gelir (stopaj) vergisi mükellefiyeti bulunmaktadır.
(G) A.Ş. 1.000 adet binek araç lastiğini Mart/2020 döneminde piyasaya sürmüş ve bu lastiklerden 100 adedini aynı dönem içerisinde iade almıştır. Ayrıca (G) A.Ş. Ocak/2020 döneminde piyasaya sürdüğü ve geri kazanım katılım payını beyan ettiği 50 adet binek araç lastiğini de Mart/2020 döneminde iade almıştır.
(G) A.Ş. Mart/2020 döneminde iade almış olduğu 100 adet lastik için hesaplanan geri kazanım katılım payını beyannameye dâhil etmeyecektir.
(G) A.Ş. 900 adet binek araç lastiği için hesapladığı geri kazanım katılım payından daha önce beyan ettiği ve Mart/2020 döneminde iade aldığı 50 adet lastik için hesapladığı geri kazanım katılım payını beyanname üzerinde mahsup ederek beyannamesini 30/4/2020 günü saat 23.59’a kadar Kırşehir Vergi Dairesine elektronik ortamda gönderecektir.
– ÖRNEK 17: Kayseri ilinde faaliyette bulunan (H) A.Ş.’nin Mimar Sinan Vergi Dairesinde kurumlar vergisi, katma değer vergisi ve gelir (stopaj) vergisi mükellefiyeti bulunmaktadır.
(H) A.Ş. Mayıs/2020 döneminde 2.000 TL geri kazanım katılım payı hesaplamıştır.
(H) A.Ş. Ocak/2020 döneminde piyasaya sürdüğü ve üzerinden 3.000 TL geri kazanım katılım payı hesapladığı ürünleri Mayıs/2020 döneminde iade almıştır.
Mayıs/2020 döneminde hesaplanan 2.000 TL tutarındaki geri kazanım katılım payından, iade alınan ürünlere ilişkin 3.000 TL tutarındaki geri kazanım katılım payı beyannamesinin ilgili satırında gösterilerek mahsup edilecektir. Mayıs/2020 dönemi itibarıyla mahsup edilemeyen 1.000 TL tutarındaki geri kazanım katılım payı ise sonraki dönemlerde mahsup edilmek üzere devredilecektir.
20. Yönetmelik Kapsamındaki Ürünler ve Ambalajlar İçin 2020 Yılı GEKAP Tutarları Nedir?
Ürün Cinsi | Tutar |
Plastik poşet (Plastik alışveriş torbaları) | 18 kr./adet |
Lastik (Binek araç) | 2 TL/adet |
Lastik (Otobüs, kamyon, kamyonet, yükleyici ve kazıcı lastikleri ve diğerleri ) | 4 TL/adet |
Lastik (İş makinası lastikleri) | 10 TL/adet |
Dolgu lastikler | 5 TL/adet |
Akümülatör (Kurşun asitli olanlar) | 20 kr./kg |
Akümülatör (Nikel kadmiyumlu olanlar) | 50 kr./ kg |
Akümülatör (Diğerleri) | 5 kr./kg |
Çinko karbon piller | 2 TL/kg |
Alkali silindirik piller | 2 TL/kg |
Alkali düğme piller | 3 TL/kg |
Düğme piller çinko-hava ve gümüş oksitli | 10 TL/kg |
Lityum düğme piller | 10 TL/kg |
Lityum silindirik şarjlı ve primer pil çeşitleri (Araç bataryaları hariç) | 5 TL/kg |
Otomotiv pilleri (Kurşun içerenler hariç) | 15 TL/kg |
Lityum içeren araç bataryaları | 15 TL/kg |
Diğer şarjlı piller | 5 TL/kg |
(1) 29/11/2018 tarihli ve 7153 sayılı Kanunun 8 inci maddesinde “bu Kanuna ekli (1) sayılı liste” ibaresinin yer alması nedeniyle buraya işlenmiştir.
Madeni yağ | 50 kr./kg |
Bitkisel yağ | 10 kr./kg |
Elektrikli ve elektronik eşya: Televizyon/Monitör | 20 kr./kg |
Elektrikli ve elektronik eşya: Bilişim telekomünikasyon ekipmanları (Televizyon ve monitörler hariç) | 20 kr./kg |
Elektrikli ve elektronik eşya: Aydınlatma ekipmanları | 10 kr./adet |
Elektrikli ve elektronik eşya: Küçük ev aletleri ve diğerleri | 20 kr./kg |
Elektrikli ve elektronik eşya: Beyaz eşyalar (Buzdolabı/Soğutucular/İklimlendirme cihazları hariç) | 25 kr./kg |
Elektrikli ve elektronik eşya: Buzdolabı/Soğutucular/İklimlendirme cihazları | 30 kr./kg |
İlaç | 1 kr./kutu veya şişe |
Ürün Cinsi | Kg Başına Alınacak Tutar (kr.) | Adet Başına Alınacak Tutar (kr.) |
PLASTİK AMBALAJ | ||
İçecek Ambalajları (Adet) | ||
0,33 litreye kadar | 1 | |
0,3301-0,75 litre arası | 2 | |
0,7501-1,5 litre arası | 3 | |
1,501 litre üzeri | 4 | |
Diğerleri (Poşet Hariç) (kg) | 40 | |
METAL AMBALAJ | ||
İçecek Ambalajları (Adet) | 3 | |
Diğerleri (kg) | 50 |
KOMPOZİT AMBALAJ | ||||||
Kâğıt-Karton Ağırlıklı Kompozit İçecek Ambalajları (Adet) | ||||||
0,25 litreye kadar | 1 | |||||
0,2501-0,5 litre arası | 2 | |||||
0,501 litre üzeri | 4 | |||||
Diğerleri (kg) | 50 | |||||
KÂĞIT KARTON AMBALAJ (kg) | 20 | |||||
CAM AMBALAJ | ||||||
İçecek Ambalajları (Adet) | ||||||
0,25 litreye kadar | 1 | |||||
0,2501-0,5 litre arası | 2 | |||||
0,501-1 litre arası | 3 | |||||
1,01-5 litre arası | 5 | |||||
5,01 litre üzeri | 10 | |||||
Diğerleri (kg) | 20 | |||||
AHŞAP AMBALAJ | ||||||
AHŞAP AMBALAJ (Adet) | 10 | |||||
21. Geri kazanım katılım payını ödememesinin ve beyannamenin verilememesinin yaptırımları nelerdir?
- Geri kazanım katılım payını ödemediği tespit edilenlere katılım payı tutarının %20 fazlası idari para cezası olarak verilir.
- Plastik poşetleri ücretsiz verdiği tespit edilen satış noktalarına depo alanı hariç kapalı satış alanının her metrekaresi için 15,16 Türk lirası (2020) idari para cezası verilir.
- Bildirim ve bilgi verme yükümlülüğünü yerine getirmeyenlere 22.109 TL (2020 yılı için) Türk Lirası idarî para cezası verilir.
- Cezaların verilmesini gerektiren fiillerin işlenmesinden itibaren üç yıl içinde birinci tekrarında bir kat, ikinci ve müteakip tekrarında iki kat artırılarak verilir.
Fazlı ÇİLİNGİR
YMM, Bağımsız Denetçi